Phạm Ngũ Lão - vị tướng hiếm có của Hưng Đạo Vương thời nhà Trần

Phạm Ngũ Lão - vị tướng hiếm có của Hưng Đạo Vương thời nhà Trần
14.02.2020 4416

Phạm Ngũ Lão - vị tướng hiếm có của nhà Trần

Cứ vào ngày 11 đến Rằm tháng Giêng âm lịch hàng năm, ở Hưng Yên lại diễn ra lễ hội Phù Ủng (xã Phù Ủng, huyện Ân Thi) tưởng nhớ vị danh tướng nhà Trần sinh ra nơi đất này. Ông là Phạm Ngũ Lão (1255-1320).

(Lễ hội Phù Ủng, Ân Thi, Hưng Yên)

Là danh tướng nhà Trần, Phạm Ngũ Lão với cơ duyên "giữa đường đan sọt giáo đâm không biết" đã gặp gỡ Quốc công Hưng Đạo Vương, trổ hết tài năng mà phụng sự đất nước đánh quân nhà Nguyên, dẹp yên nhiễu loạn của Ai Lao, Chiêm Thành. Ở ông, tài văn song hành nghiệp võ, trở thành một vị tướng toàn tài hiếm có của nhà Trần.

Nghĩ việc nước, không sợ hãi giáo nhọn

Nói về con người Phạm Ngũ Lão, các sách khi đề cập đến ông, đa phần dành lời khen tặng như: ông là người "có tài năng, khí độ hơn người; ham đọc sách và có chí lớn", hay là người có sức khỏe phi thường, mặt mũi khôi ngô.

Nhà Phạm Ngũ Lão đời đời làm ruộng, chỉ đến đời ông mới theo nghiệp đèn sách. Thế rồi có lần chàng thanh niên ngồi bên vệ đường vót tre đan sọt. Tay thì thoăn thoắt làm, nhưng đầu lại nghĩ toàn việc binh thư cứu nước khi ấy họa giặc Nguyên cận kề. Mê mải nghĩ đến nỗi quân Hưng Đạo vương từ trại Văn An vào kinh kéo qua, tiền hô hậu ủng quát tháo dẹp đường nhưng Phạm Ngũ Lão thì vẫn mải miết… đan sọt. Quân lính đâm giáo vào đùi, máu chảy đầm đìa nhưng ông chẳng mảy may quan tâm. Hưng Đạo vương liền gọi đến hỏi, bấy giờ Phạm Ngũ Lão mới biết quan quân đi qua, đùi mình bị giáo đâm.

(Tranh minh họa cảnh Phạm Ngũ Lão bị giáo đâm vào chân mà không biết)

Từ lần gặp gỡ ấy, Phạm Ngũ Lão theo về với Hưng Đạo Vương, được tiến cử với vua để rồi trổ tài thao lược mà góp công sức cho quân đội nhà Trần. Chẳng những thế, trọng tài họ Phạm, Trần Hưng Đạo còn gả con gái nuôi cho vị tướng trẻ.

Vị tướng khiến các nước lân bang khiếp sợ

Phạm Ngũ Lão không ngừng được thăng chức qua thời gian. Điểm qua đời ông, có thể nói Phạm Ngũ Lão là vị tướng tài có duyên dẹp loạn biên ải, trấn áp lân bang xâm phạm khi từng ba lần đánh Ai Lao, một lần bình Chiêm.

Công lao khi làm tướng đánh trận của Phạm Ngũ Lão kể ra nhiều lắm. Như lần đánh Ai Lao năm Giáp Ngọ (1294), Phạm Ngũ Lão dẫn quân giải vây cho Trung Thành Vương đang bị Ai Lao vây khốn, rồi tung quân nghênh chiến, đánh bại quân Ai Lao. Sau này vào năm Đinh Dậu (1297) khi Ai Lao xâm phạm sông Chàng Long, ông lại "đánh bại chúng, lấy lại được đất cũ. Năm Tân Sửu (1301) Ai Lao sang cướp Đà Giang, Phạm Ngũ Lão lại cầm quân đi dẹp, đánh tan quân Ai Lao ở Mường Mai (Hòa Bình ngày nay).

(Phạm Ngũ Lão cho quân lính hóa trang dữ tợn để làm voi Ai Lao khiếp sợ)

Khi vua Chiêm đi đánh Chiêm Thành, nhờ có Đoàn Nhữ Hài chiêu dụ mà chúa Chiêm đầu hàng, quân nhà Trần không tốn một mũi tên. Nhưng lần ấy cũng có dấu ấn với sự cứng cỏi của tướng họ Phạm khi vì quốc thể mà không ngại ngược ý với vua Trần, dẫu biết rằng làm vua giận có thể tổn hại bản thân.

Bí quyết để Phạm Ngũ Lão cứ cầm quân ra trận lại bách thắng là trị quân rất có kỷ luật, đối đãi với tướng hiệu như người trong nhà, nên các đạo quân của ông tất là quân lính thân nhau như cha con, đánh đâu cũng thắng.

Thân là tướng súy quản lĩnh quân lính dưới quyền, nhưng ông không lấy cấp bậc, ngôi thứ và uy quyền ra để làm oai thực hiện quân luật. Thay vào đó ông chú ý đến "nhân tâm", lấy sự thấu hiểu, vỗ về, đồng cam cộng khổ với quân làm phương châm quản lính.

Bởi thế mà sĩ tốt kính phục, tuân mệnh, khi hòa bình thì hưởng yên vui như cha con trong nhà, lúc chiến trận thì cùng xông pha đánh giặc, của cải chẳng tơ hào làm của riêng cho mình.

Tài văn thơ lai láng, vua Trần trọng hiền tài

Sử sách chép về Phạm Ngũ Lão, đa phần đều khen ông là người văn võ song toàn. Ông dù làm tướng, nhưng tâm hồn lại rất thi sĩ, thích ngâm thơ, ham đọc sách, từng ngồi vệ đường mà xem sách binh thư.

Thơ văn để lại cho đời của ông có bài Thuật hoài (Thuật nỗi lòng) được nhiều người biết tiếng, cũng là thể hiện một phần con người, khí phách, quan điểm về chí làm trai bản thân ông. Lại khi cha vợ mất, là con rể, lại là tướng dưới quyền, ông cảm xúc mà viết bài Vãn Thượng tướng Quốc công Hưng Đạo Đại vương.

Sau này khi Phạm Ngũ Lão mất đi, quân tướng xót thương vị tướng yêu quân như con, còn vua Trần Minh Tông để tỏ lòng nhớ tiếc một vị tướng giỏi, đã nghỉ chầu năm ngày để tưởng nhớ.

Biệt đãi hiếm có bởi không phải người thuộc tôn thất nhà Trần, nhưng được đối xử chẳng khác nào người trong họ. Sống được vua yêu, quân tin, riêng đối với bản quán sau khi ông mất, người ở quê lập đền ở ngay nơi ông đã ở mà thờ cúng ông, để rồi nay là lễ hội Phù Ủng truyền thống của đất Ân Thi vậy.


Tin chọn lọc khác
"Lưỡng Quốc Trạng Nguyên" Mạc Đĩnh Chi
29.01.2021 4066
Nổi tiếng tài cao học rộng đến mức Hoàng đế nhà Nguyên khen ngợi là Lưỡng quốc Trạng Nguyên, Mạc Đĩnh Chi còn được lưu lại trong sử sách nhiều câu chuyện về văn tài của ông.
Những điều chưa kể về vị Hoàng đế nhà Nguyên – Hốt Tất Liệt
19.11.2020 3765
Mặc dù cuộc đời Hốt Tất Liệt đã bị cuốn vào vòng xoáy của nghiệp binh đao cùng những sóng gió triền miên của cuộc chiến tranh giành quyền lực khốc liệt nhưng có một điều không thể phủ nhận: Hốt Tất Liệt là một vị hoàng đế kiệt xuất, lập ra triều Nguyên ở Trung Quốc.
Nữ hoàng duy nhất ở Việt Nam và cuộc đời bi kịch
07.11.2020 3766
Là nữ hoàng đầu tiên và cũng là duy nhất trong lịch sử vương triều phong kiến Việt Nam, song Lý Chiêu Hoàng (Chiêu Thánh) ở ngôi báu chỉ hơn một năm nên sách sử khi viết về bà chỉ đề cập đến với những dòng sơ lược khiến hậu thế ít biết về cuộc đời lắm nỗi truân chuyên của bà.
Người thành lập ra ngân hàng đầu tiên của Việt Nam
07.04.2020 3845
“Việt Nam Ngân hàng” hay “Công ty tín dụng An Nam” là tổ chức tín dụng đầu tiên do người Việt thành lập và điều hành từ những năm 1926. Chủ tịch đầu tiên của ngân hàng là ông Trần Trinh Trạch, ông chính là cha ruột của công tử Bạc Liêu Trần Trinh Huy.
Chuyện ít biết về ba anh em họ Đinh đã giúp Lê Lợi từ khi khởi nghĩa tới ca khúc khải hoàn
05.04.2020 2338
Đinh Lễ, Đinh Bồ và Đinh Liệt ba anh em có công giúp đỡ Lê Lợi trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (1418-1427) từ khi dựng cờ khởi nghĩa tới ngày toàn thắng.
Giai thoại kỳ thú về niên hiệu Cảnh Hưng của vua Hậu Lê
04.04.2020 2300
Vị vua thứ 26 của nhà Hậu Lê có rất nhiều giai thoại và câu chuyện ly kỳ, lạ lùng. Ngay cả đến niên hiệu của ông cũng gắn với một câu chuyện "nhìn chữ đoán mệnh".
Hơn 200 năm trước, triều Nguyễn kiểm soát các dịch bệnh như thế nào?
03.04.2020 2255
Cách nay hàng trăm năm, khi khoa học kỹ thuật còn chưa phát triển mạnh mẽ như vậy giờ, người xưa đã chống lại những đợt dịch bệnh càn quét bằng cách nào?
Người phụ nữ nhường khiên, lấy thân che chắn cho Thượng tướng Thái sư Trần Quang Khải
27.03.2020 2059
Phía sau thành công của người anh hùng luôn có hình bóng người phụ nữ. Nhắc tới binh nghiệp lẫy lừng của Thượng tướng Thái sư Trần Quang Khải, cũng nên nhắc đến vợ hiền của ông.
Hai người thầy vĩ đại khiến Alexander Đại đế mang ơn cả đời
11.04.2020 2553
Trong thời đại của mình, Alexander Đại đế nổi tiếng là một chiến lược gia vĩ đại, một bậc thầy quân sự dụng binh đỉnh cao. Ngay từ năm 16 tuổi, ông đã tham gia trận đánh và giành chiến thắng đầu tiên trong cuộc đời.
Hai chị em dòng dõi Vua Hùng, làm nên cuộc lật đổ nổi tiếng trong sử Việt
10.04.2020 2241
Được ghi nhận trước nhất trong những hào kiệt nổi dậy chống nền đô hộ phương Bắc, chị em Hai Bà Trưng đã làm nên một cuộc lật đổ chấn động chính quyền đô hộ Trung Hoa ở đất Việt dạo ấy, và nhân dân ta thì mãi nhắc nhớ với lòng tự hào.
Vị vua kiệt xuất làm rực sáng nước Việt - Lê Thánh Tông
09.04.2020 2664
Vua Lê Thánh Tông được các sử gia từ xưa đến nay ghi nhận là vị hoàng đế kiệt xuất, đã lập nên một trong những giai đoạn rực rỡ nhất trong lịch sử Việt Nam thời phong kiến.
Võ Văn Dũng - Chiến tướng hàng đầu của vua Quang Trung, đứng đầu Tây Sơn thất hổ tướng
07.04.2020 2711
Võ Văn Dũng là danh tướng của nhà Tây Sơn, đứng đầu trong Tây Sơn thất hổ tướng. Ông sinh tại thôn Phú Phong, huyện Tuy Viễn, phủ Quy Nhơn vào năm Canh Ngọ 1750 trong một gia đình khá giả.
Hai đại danh y nước Việt được xưng là bậc tổ của nghề y
06.04.2020 2316
Với tài năng chữa bệnh cứu người, viết sách dạy về nghề thuốc, cùng tấm gương sáng về y đạo để lại cho hậu thế, hai vị danh y Tuệ Tĩnh và Hải Thượng Lãn Ông xứng đáng được tôn vinh là bậc tổ của nghề y nước ta.
Ngô Quyền - vị tổ trung hưng của nước Việt, vua đứng đầu các vua
05.04.2020 2948
Với võ công trên sông Bạch Đằng lần thứ nhất đánh tan quân xâm lược Nam Hán, giết chết hoàng tử của giặc là Hoằng Tháo, xưng vương khởi đầu nền tự chủ của nước Việt, Ngô Tiên Chủ xứng đáng được đời sau ca tụng là "vua đứng đầu các vua".
Lệ Hải Bà Vương - người khiến giặc Ngô cảm thán
04.04.2020 2835
Đến hôm nay, sau 1772 năm, những lời nói đanh thép của Bà Triệu hay hình ảnh bà oai vệ mặc giáp vàng vung kiếm trên đầu voi xông pha dẹp giặc vẫn còn lưu giữ mãi trong lòng mỗi người dân đất Việt.
'Hùm thiêng' nước Việt Đề Thám khiến giặc ngoại xâm khiếp sợ
03.04.2020 2353
"Mỗi khi quân giặc xông tới, cụ cùng nghĩa quân thường thủ hiểm một chỗ, bình tĩnh đợi giặc lao vào vừa tầm súng mới bắn. Mà bắn là ít khi chệch"
Cặp phu thê đại tướng tài giỏi, tài trí hơn người nhà Tây Sơn
02.04.2020 2133
Nếu như Võ Văn Dũng là võ tướng số 1 dưới trướng Quang Trung thì Trần Quang Diệu và Bùi Thị Xuân lại nổi danh với tài trí hơn người và tấm lòng trung thành son sắt.
Vị vua sáng chói của nước Việt - Lý Thái Tổ
01.04.2020 2434
Lý Thái Tổ dấy lên, trời mở điềm lành hiện ra ở vết cây sét đánh. Có đức tất có ngôi, bởi lòng người theo về - Đại Việt sử ký toàn thư chép.
Đội Cấn - người khởi binh Thái Nguyên và ước mơ Đại Hùng Đế Quốc
11.03.2020 2876
Trong tình cảnh đất nước bị đô hộ bởi người Pháp, các cuộc khởi nghĩa liên tiếp nổ ra nhưng đều thất bại, thì cuộc binh biến của binh lính người Việt ở Thái Nguyên gắn liền với tên tuổi Đội Cấn trở thành một sự cổ vũ rất lớn cho những người yêu nước lúc đó.
Đinh Liệt vị công thần trong việc khai quốc cho đời nhà Lê
24.02.2020 3200
Đinh Liệt là vị danh tướng khai quốc thời Lê sơ, từng tham gia hội thề Lũng Nhai, làm quan trụ cột qua bốn đời vua, góp công lớn giúp Giang Sơn thịnh trị dưới thời vua Lê Thánh Tông. Thế hệ con cháu 7 đời của ông đều có người làm võ tướng quan trọng của triều đình.
Lý Thái Tông vị minh quân tài năng có tướng lạ
14.02.2020 3870
Vua Lý Thái Tông có tên là Lý Phật Mã, sinh ra ở chùa Duyên Ninh thuộc cố đô Hoa Lư. Là con trai trưởng của vua Lý Thái Tổ và bà Lê Thị Phất Ngân. Lúc mới sinh Lý Phật Mã đã có tướng lạ, sau gáy có 7 nốt ruồi chụm lại như chòm sao thất tinh bắc đẩu.
Phạm Ngũ Lão - vị tướng hiếm có của Hưng Đạo Vương thời nhà Trần
14.02.2020 4417
Những thứ lấy được trong khi đánh giặc đều sung vào kho tàng trong quân, coi tiền của như không. Phạm Ngũ Lão thực là bậc danh tướng lúc bấy giờ. Là danh tướng nhà Trần, Phạm Ngũ Lão với cơ duyên "giữa đường đan sọt giáo đâm không biết" đã gặp gỡ Quốc công Hưng Đạo Vương, để rồi trổ hết tài hãn mã mà phụng sự đất nước đánh Nguyên, dẹp yên nhiễu loạn của Ai Lao, Chiêm Thành.
Tiến sĩ đầu tiên của vùng đất Nam bộ - Phan Thanh Giản
07.02.2020 2914
Là tiến sĩ đầu tiên của vùng đất Nam bộ, Phan Thanh Giản đã đưa ra những đề xuất thay đổi, học hỏi phương Tây để đất nước vững mạnh hơn, có thể đứng vững trước người Pháp, tiếc rằng Vua không nghe theo. Trong tình thế vũ khí thô sơ không thể chống giặc, lại bị giặc lừa, ông đành giao 3 tỉnh miền Tây cho Pháp với điều kiện đảm bảo mạng sống cho toàn bộ binh lính và dân chúng, còn bản thân mình thì tự tử để giữ tròn khí tiết.
Nguyễn Khoa Đăng: Vị quan trừ bạo an dân được ví như Bao Chửng thời nhà Nguyễn
14.01.2020 2634
Nguyễn Khoa Đăng thời nhà Nguyễn lập được nhiều công lao lớn. Người dân xem ông như Bao Công bởi ông đã giúp dân trấn áp đạo tặc, lại không sợ cường quyền, đòi tiền công từ cả người nhà của Chúa, yêu cầu các Hoàng thân quốc thích phải theo phép nước bắt đầu từ người cao nhất, khiến ai cũng nể sợ, giúp triều đình giữ được kỷ cương.
Tin xem nhiều
Tin mới nhất