Ngất ngây hương vị cơm lam

Ngất ngây hương vị cơm lam
13.04.2020 1725

Nếu những ai đã từng một lần du sơn ngoạn thủy hay công tác nơi vùng phía Bắc, đặc biệt vùng núi rừng Tây Bắc ắt hẳn sẽ không một người nào là không biết đến ẩm thực nơi đây với món cơm lam nức tiếng.

Nhà văn Nguyễn Tuân – không chỉ là người sành ăn mà ông còn có những áng văn độc chiêu “đóng dấu chất lượng” của riêng mình khi viết về ẩm thực. Trong tùy bút Người lái đò sông Đà, ông có nhắc đến món cơm lam thú vị. Sau khi người lái đò vượt qua nghìn trùng sóng dữ và nguy hiểm thì “đêm ấy nhà đò đốt lửa trong hang đá, nướng ống cơm lam và toàn bàn về cá anh vũ, cá dầm xanh, về những cái hầm, cá hang, cá mùa khô nổ những tiếng to như mìn bộc phá rồi túa ra tràn đầy ruộng, cũng chả thấy ai bàn một lời nào...” Bên cạnh đó, Xuân Miễu cũng có những vần thơ đặc sắc viết về món ăn hấp dẫn khiến nhiều người phải tương tư, nhớ nhung như nhớ người yêu vậy:

“Một ống cơm lam nhớ núi rừng,

Canh chua cá lóc nhắc trưa hè,

Rượu cần đâu bóng Đam San nhấp ?

Măng, ớt chao ôi lưỡi muốn tê”.

Thưởng thức cơm lam nấu nước dừa, ăn canh chua cá lóc, ăn thịt thú rừng nấu với măng rồi nhâm nhi uống rượu cần thì không có gì có thể nói hết, tả hết cái thú gọi là say mê ấy.

Đến đây, ta tự hỏi cơm lam là món gì và thưởng thức như thế nào mà sao lại khiến nhiều người yêu đến như vậy và say đến như thế ? Đến độ rằng rằng đi khắp các miền vùng xuôi, chúng ta không thể tìm đâu ra món cơm lam độc đáo và đậm đà hương vị này dù có vương giả hay lắm tiền nhiều bạc. Không cần nhiều lời và dài dòng, hãy theo chân du khách, chúng ta thử làm một chuyến du lịch khám phá núi rừng Tây Bắc qua hương vị ẩm thực cơm lam.

Món ăn truyền thống nổi tiếng chỉ có ở vùng núi rừng bạt ngàn này là một trong những sắc thái văn hoá dân tộc độc đáo của các dân tộc vùng Tây Bắc. Người dân nơi đây thường thưởng thức những món ăn truyền thống của mình trong không gian và không khí cộng đồng như tại các lễ hội, tại các chợ và đặc biệt là vào ngày tết nhân dịp năm mới xuân về. Riêng món cơm lam – là món ăn không chỉ xuất hiện ở các dịp như lễ hội hay lễ tết mà nó còn thường trực trong việc sinh hoạt ăn uống thường nhật, nhất là trong những chuyến đi rừng dài hay ngắn ngày của đồng bào. Món cơm lam phổ biến nhất với đồng bào người Thái.

Cơm lam là một loại cơm được nấu bằng thứ gạo nếp đặc sản của vùng núi. Loại gạo này chỉ trồng trên nương, trên những thửa ruộng bậc thang, mùi rất thơm, màu trắng ngà và rất dẻo. Loại nếp này hàng năm thu hoạch vào khoảng tháng 9, tháng 10. Vùng Tây Bắc còn có thứ gạo ngon nổi tiếng mà người Tày gọi là gạo Khẩu–lùm–phua, có nghĩa là thứ gạo ăn ngon đến nỗi người đàn bà có thể quên cả phần chồng. Đối với các loại gạo dưới miền xuôi không thể dùng được vì rất dễ bị nát.

Cơm lam không nấu trong các nồi niêu bình thường mà nấu trong các ống tre, ống nứa, có khi nấu trong ống bương, ống vầu thế nhưng có lẽ nấu trong ống giang tươi là ngon nhất, ngon hơn cả nếp cái hoa vàng miền xuôi.

Đi chơi rừng hay đi rừng nếu đông người có thể làm hàng chục cái ống một lúc tùy theo số lượng người tham gia. Muốn thực hiện món cơm lam ngon quả là không đơn giản tí nào. Khó nhất là khâu chọn ống để nấu. Thường thường, người nấu dựa vào kinh nghiệm bản thân mà chọn ống. Các loại ống tre, nứa hay ống giang phải thật dài và nhất thiết là phải tươi non, bánh tẻ, không mỏng, không dày. Nếu ống non quá, khi nấu dễ bị nứt vỡ, nhưng nếu ống già quá sẽ không còn lớp màng lụa mỏng, cơm sẽ thiếu đi hương vị độc đáo vốn có. Ống nấu đúng độ tuổi mới có nước ngọt đọng trong thành ống, khi nấu sẽ tạo ra hương vị thơm riêng biệt độc đáo của núi rừng. Sau khi chọn được cây, chặt ra làm nhiều đoạn theo đốt lóng của cây, mỗi đoạn để lại một đốt làm đáy và cắt bỏ đốt trên để lấy chỗ bỏ gạo vào. Gạo đổ gần đầy ống khi đã vo với nước suối trong hay nước mưa đọng lại trong các ống nứa, ống tre…để cơm mang vị ngọt của thiên nhiên, cuối cùng dùng lá chuối tươi nút chặt lại và không cần phải đổ thêm nước.

Chất củi khô bao quanh nhóm lửa nướng những ống cơm dựng thành hàng theo chiều thẳng đứng. Cũng có khi người nấu gác một cái kiềng để có thể đặt ống cơm lên như vậy thể xoay ống cơm tránh cho khỏi bị cháy và làm cho cơm chín đều hơn. Khoảng độ gần một giờ, màu xanh bên ngoài ống cơm bắt đầu mất dần đi cái màu xanh vốn có và ngả đen nhưng không bao giờ bốc cháy bởi độ ẩm của thân ống tươi dư thừa vừa ngấm vào hạt nếp, vừa giữ ẩm cho đến khi cạn kiệt là lúc cơm đủ chín tới, lúc ấy lửa cũng đã tàn. Rút ống cơm ra, dùng dao tước bỏ phần đen như tước khúc mía cho đến khi nào còn trơ lại phần bên trong trắng tinh và thơm ngát.

Cơm lam ăn ngay lúc còn nóng thì tuyệt hơn hết thảy nhưng để đến bữa sau ăn cũng được vì nó không bao giờ mất đi vị ngon vốn có, cơm vẫn luôn dẻo và luôn thơm. Chỉ có một điều cần lưu ý kỹ là khi nào ăn mới bóc và tước bỏ lần lần cái vỏ trắng mỏng như tờ giấy pô–luya cuối cùng bên ngoài của ống cơm và rồi cứ như thế mà bẻ ăn không cần dùng đến dao cắt, vì khí đó hạt cơm được kết dính lại với nhau rất mịn và săn chắc như một khúc cao su dẻo. Ngoài ra, nếu muốn chúng ta cũng có thể dùng dao chẻ hoặc xắt ống cơm ra thành từng khúc. Thường thì mỗi ống được chia làm 7 đến 8 khúc và mỗi ống thường dành cho một người ăn là đủ.

Cũng giống như những món ăn khác, nghĩa là cũng có loại cơm lam đặc biệt. Món cơm lam đặc biệt cao cấp là loại cơm có cho thêm nước dừa. Nước dừa làm cho cơm thêm thơm, thêm béo ngậy và mịn màng trắng tinh. Mùi thơm của cơm lan tỏa rất dễ chịu và cuốn hút, bay bổng trong không gian núi rừng hũng vĩ bạt ngàn một màu xanh hòa quyện với tiếng chim ca thánh thót, tiếng suối reo rì rào và gió đưa hương nhè nhè…

Như đã nói, món cơm lam không cần phải đợi đến khi đi đi rừng hay đợi đến khi hội hè lễ tết mới làm mà ngay cả khi ngồi ở nhà trò truyện cũng thực hiện được. Trong đêm khuya giá lạnh của núi rừng vùng cao, trong không gian mênh mông, rộng lớn ngồi bên bếp lửa hồng nướng vài ống cơm lam ăn khuya với thịt rừng nấu hay làm khô thì tuyệt vời và vô cùng thú vị, hồi hộp cứ như đêm ba mươi tết cả gia đình ngồi vây quanh bếp lửa canh nồi bánh chưng đậm đà hương vị đất trời và thấm đượm hồn người.

Cơm lam ăn với muối vừng và thịt kho là ngon nhất. Cái ngon của cơm lam là giữ được hầu như trọn vẹn hương vị tự nhiên không chỉ làm ngon miệng lúc đói mà còn làm tươi tốt tâm hồn và tình nghĩa anh em, thôn bản. Xong bữa cơm lam, thưởng thức thêm phong vị hoa quả đầu mùa của núi rừng đặc trưng vùng lạnh đồng thời nhâm nhi thêm tách trà nóng vừa pha bởi dùng nước suối trong đầu nguồn hay uống vài hớp rượu cần thì “tiên cảnh là đây”…không cần phải tìm kiếm đâu xa !

Nguồn: Như Bình

Tin chọn lọc khác
8 món ngon, đặc sản Sài Gòn nhất định phải thử
13.04.2020 2007
Ngày nay nếu du lịch Sài Gòn, bạn đừng bỏ qua cơm tấm, bánh xèo, gỏi cuốn… đặc trưng. Đây không chỉ là những món ngon, đặc sản Sài Gòn mà chúng đã trở thành một phần không thể tách rời của ẩm thực Sài thành.
Mùa cá chốt trứng
13.04.2020 2192
Năm nay mưa muộn, nên những món ngon từ cá chốt trứng tao ngộ dân mộ điệu chậm hơn mọi năm đến gần một tháng. Từ Huế trở ra Bắc, cá chốt còn được gọi tên khác là cá ngạnh. Trước đây cá chốt được coi là món nhà nghèo, song nay đã lên ngôi trong các nhà hàng đặc sản.
Du lịch Việt Nam thưởng thức 33 món ngon ‘không thể cưỡng lại’
16.02.2021 4029
Việt Nam không chỉ nổi tiếng với những danh lam thắng cảnh đẹp mắt, con người hiền hòa mà còn có rất nhiều đặc sản “mê hoặc” du khách. Mỗi địa phương lại có một hoặc nhiều món ăn đặc trưng, để rồi bất kỳ ai đến đó đều phải tìm ăn cho bằng được.
Giải nhiệt ngày hè
13.04.2020 1720
Để có thể khắc phục tình trạng nóng trong người vào mùa hè, người xưa đã sớm biết sử dụng các chất có tính thanh nhiệt mà lại thanh đạm (dễ tiêu hóa).
Tham quan những phiên chợ nổi nổi tiếng
13.04.2020 1700
Chợ Vĩnh Long Việt Nam có mặt trong top những phiên chợ nổi thu hút khách du lịch nhất thế giới. Cùng điểm mặt những chợ nổi nổi tiếng khắp nơi trên thế giới.
Ngất ngây hương vị cơm lam
13.04.2020 1726
Cái ngon của cơm lam là giữ được hầu như trọn vẹn hương vị tự nhiên không chỉ làm ngon miệng lúc đói mà còn làm tươi tốt tâm hồn và tình nghĩa anh em, thôn bản. Xong bữa cơm lam, thưởng thức thêm phong vị hoa quả đầu mùa của núi rừng đặc trưng vùng lạnh đồng thời nhâm nhi thêm tách trà nóng vừa pha bởi dùng nước suối trong đầu nguồn hay uống vài hớp rượu cần thì “tiên cảnh là đây”…không cần phải tìm kiếm đâu xa !
Thú ăn khuya Sài Gòn
13.04.2020 1845
Có một Sài Gòn sống về đêm… Khi ánh dương leo lét những giọt ngọc cuối cùng và những con phố vừa lên đèn cũng là lúc cuộc sống về đêm của Sài Gòn bắt đầu. Thoáng chút se lạnh thôi cũng đủ để Sài thành trở nên gần gũi, dễ mến khiến ai cũng muốn tạm gác mọi công việc của mình lại để đắm chìm vào một Sài Gòn về đêm quyến rũ, một thành phố tưởng chừng đang ngủ nhưng chưa bao giờ yên giấc.
Lưu ý quan trọng khi uống nước dừa
13.04.2020 1815
Nước dừa là thức uống giải khát quen thuộc. Nhưng có một số người gặp hiện tượng bải hoải, rũ người sau khi uống. Do vậy, cần phải biết sử dụng đúng cách.
10 lời khuyên trong ăn uống, chế biến thực phẩm
13.04.2020 1818
An toàn vệ sinh thực phẩm giữ vị trí rất quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe con người, nhằm cải thiện và nâng cao đời sống, lợi ích và hạnh phúc của nhân dân.
Cà muối xổi
13.04.2020 1838
Mùa hè, mùa của những thanh âm tiếng ve, mùa của sắc bằng lăng tim tím và sắc phượng rực một màu đỏ mặn mà, lúc ấy dư vị của bát canh chua và cà muối xổi mà ngoại thường làm lại trở về trong tâm thức tôi rõ nét và thân thương lắm…
Hương của núi
13.04.2020 1815
Khi thưởng thức món gỏi măng này tốt nhất là bạn nên ăn cùng với cơm lam (được chế biến từ trong ống cây tre, cây nứa, giang…), một ít thịt rừng nướng và nhâm nhi rượu cần. Nói thiệt, không có một cái thú nào bằng khi ngồi thưởng thức những món ăn kể trên giữa một vùng thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ này. Và phải chăng cũng vì thế mà anh lính ngày xưa nhớ một chút gì đó xuyến sao khi Miệng ăn măng trúc măng mai; Những giang cùng nứa lấy ai bạn cùng.
Bức tranh ẩm thực
13.04.2020 2011
Nghĩ về thời bé dại, tôi không nhớ gì bằng nhớ tết. Nghĩ về những ngày tết, tôi không nhớ gì bằng những món ăn với đủ phong vị lẫn mùi hương và luôn đẹp lung linh như bức tranh rực rỡ sắc màu.
Gỏi da cá
13.04.2020 2191
Món ăn thật ngon, đậm đà hương vị quê nhà. Đó là vị béo béo giòn giòn của da cá, vị chua chua của xoài và ngọt của thơm, mằn mặn của nước mắm, cay cay của ớt cộng với mùi thơm của rau, bùi bùi của đậu phộng tạo ra món gỏi độc đáo, ăn rồi không thể nào quên, cứ muốn ăn thêm mãi.
Những món ăn không thể bỏ lỡ ở Nha Trang
13.04.2020 1650
Không chỉ nổi tiếng với những bãi biển tuyệt đẹp, Nha Trang còn được biết đến với nhiều món ăn ngon và độc đáo. Dưới đây là những món ăn của ẩm thực Nha Trang bạn không nên bỏ qua khi tới thành phố biển này.
Tôm càng xanh nướng mộc
13.04.2020 1712
Anh bạn tôi nhà nằm ngay đầu sông Cẩm Lệ, nơi hai con sông Yên và Túy Loan gặp nhau trước khi đổ ra cửa Hàn, Đà Nẵng. Sông Yên mấy năm gần đây luôn đỏ ngầu, một phần vì thượng nguồn bị tàn phá rừng và khai thác vàng trái phép, còn sông Túy Loan nước xanh trong, mơ màng.
Bất ngờ với món bánh mì thanh long độc đáo
28.02.2020 2265
Mỗi mẻ bánh mì thanh long "giải cứu" nông sản cách nhau từ 15-20 phút và được bán hết trong chưa đầy 5 phút. Nhiều thực khách trong Hồ Chí Minh sẵn sàng xếp hàng dưới trời nắng nóng để mua dùng thử những chiếc bánh mì vô cùng mới lạ và độc đáo này.
Những món tráng miệng ngọt ngào đặc trưng, nổi tiếng nhất trên thế giới
28.02.2020 1655
Những món tráng miệng độc đáo về cả bề ngoài và nội dung bên trong luôn được đánh giá cao. Từ Kem cháy Pháp, bánh pudding Ai Cập cho đến kẹo râu rồng Trung Quốc, sữa chua Hy Lạp... Tất cả đều góp một phần không nhỏ tạo nên một bức tranh ẩm thực màu sắc và những ấn tượng khó phai trong lòng du khách.
Món ăn đặc trưng nhất định phải thử khi tới cố đô Huế
23.12.2019 1677
Thành phố Huế không chỉ nổi tiếng với những công trình kiến trúc lịch sử như cố đô, hoàng thành, mà còn làm mê mẩn biết bao thực khách bởi nền ẩm thực phong phú, đa dạng. Những món ăn sau đây bạn nhất định phải thử khi đến Huế để cảm nhận được đặc sản miền Trung độc đáo ra sao.
Ẩm thực Anh Quốc - nơi khai sinh cách ăn uống khác biệt trên thế giới
23.12.2019 1811
Người ta thường nhắc đến Anh Quốc với những công trình kiến trúc độc đáo và ấn tượng kèm theo đó là văn hóa ẩm thực mang những nét đặc trưng làm say lòng biết bao du khách phương xa . Ẩm thực của Anh Quốc là nơi khai sinh ra những cách ăn uống khác biệt trên toàn thế giới.
Khám phá những món ăn trong bữa tiệc Giáng sinh độc đáo trên khắp thế giới
23.12.2019 1677
Ở nhiều quốc gia, người dân coi bữa tiệc chính trong đêm Giáng sinh là dịp quan trọng để mọi người sum vầy và đoàn tụ vào những ngày cuối năm. Các nước trên thế giới cũng có những điểm khác biệt trên bàn tiệc cho buổi lễ Giáng sinh với những món ăn đặc trưng theo văn hóa riêng của nước họ.
5 món ăn hấp dẫn nên thưởng thức khi du lịch Đà Nẵng
29.10.2019 1802
Đà Nẵng là thành phố xanh sạch đẹp hấp dẫn du khách bởi nhiều địa điểm du lịch nổi tiếng và nền ẩm thực đặc sắc, phong phú. Khi tới Đà Nẵng, du khách không nên bỏ lỡ những món ăn ngon nổi tiếng sau: Bánh xèo là món ăn rất được ưa chuộng và có tiếng ở Đà Nẵng. Bánh xèo nơi đây được làm từ bột gạo xay có thêm lòng đỏ trứng và bột nghệ, đúc trên chảo nóng. Tôm đồng, tôm sông tươi roi rói, thịt ba chỉ nửa nạc nửa mỡ, rau sống thì ngoài những loại rau phổ thông như xà lách, húng quế còn có cả chuối chát, rau cải con…
Khám phá khu chợ ngập hải sản ở TP.HCM
01.11.2019 1607
Nếu là tín đồ hải sản tại TP.HCM, chắc hẳn bạn không thể bỏ qua khu chợ Hàng Dương nổi tiếng. Nơi đây bày bán hải sản tươi sống với cách chế biến đa dạng, được lòng du khách. Cách trung tâm TP.HCM khoảng 50 km, chợ Hàng Dương (huyện Cần Giờ) là một trong những địa chỉ bán hải sản có tiếng ở phía nam. Bước vào chợ, chắc hẳn du khách sẽ choáng ngợp bởi không gian ngập tràn hải sản tươi sống, lúc nào cũng tấp nập kẻ mua người bán, tiếng gọi chào hàng.
Có những món ăn sinh ra đã định là phải dung nhập nền ẩm thực của cả thế giới
29.10.2019 1617
Những món ăn chẳng giữ cho riêng mình, kẹp cái gì cũng ngon, bỏ cái gì vào cũng được, là đối tượng "collab" ưa chuộng nhất của làng ẩm thực toàn cầu. Có thể nói, ẩm thực là một khía cạnh đặc thù riêng của từng dân tộc, là thứ có thể dùng để phân biệt lề thói, các đặc tính của một quốc gia, một địa phương. Ẩm thực có thể dùng để đoán định thổ nhưỡng, thời tiết, khí hậu của một vùng, ví như các món ăn từ dừa, xoài, chuối thường xuất hiện ở những nước nhiệt đới cận xích đạo.
Tin xem nhiều
Tin mới nhất