Bức tranh ẩm thực

Nghĩ về thời bé dại, tôi không nhớ gì bằng nhớ tết. Nghĩ về những ngày tết, tôi không nhớ gì bằng những món ăn với đủ phong vị lẫn mùi hương và luôn đẹp lung linh như bức tranh rực rỡ sắc màu.

Quanh năm vất vả bôn ba chỉ để ba ngày tết nhà cửa sang cả, mâm cao cỗ đầy là điều cha tôi thường nói mỗi dịp tết về. Dẫu năm đó gia đình buôn bán lỗ lãi ra sao, người cũng gác lại vào 22 âm lịch, chuẩn bị tiễn ông Táo và sắm sửa đón tết. Bên cạnh thú chơi hoa cảnh, đào phai, cha tôi còn để tâm chăm chút thực đơn ngày tết.

Cha thường cùng mẹ chọn thức ngon, lên danh mục món ăn cho những dịp cúng giỗ, ngày lễ tết. Cha cũng thường tự tay gói bánh chưng, xào thịt gói giò... còn khéo hơn các cô, các dì. Sau này mấy anh em tôi có học theo nhưng mấy mươi năm rồi tay chân vẫn vụng, chẳng khéo được như thế.

Đối với chuyện ăn uống, cha không cầu cao lương mỹ vị nhưng ngặt nghèo chuyện lễ nghi và hương sắc. Người thường bảo: “Mâm cỗ ngày tết là tấm lòng con cháu tích tụ cả năm dâng lên tổ tiên, phải ngon con mắt và vừa miệng ăn. Những buổi cúng gia tiên, cha thường vào bếp cùng mẹ, tự tay xếp đặt những món đã nấu thành bức tranh hài hòa màu sắc. Tết đến, màu đỏ luôn là chủ đạo của mâm cỗ: khi thì đĩa xôi gấc đỏ tươi ở trung tâm hoặc canh sườn nấu kỳ tử đặt cạnh bánh chưng xanh. Tiếp đến là màu vàng của xôi đỗ, nem rán rồi màu nâu của canh măng, đậu phộng rang phủ trên đĩa nộm ngũ sắc. Màu xanh của rau thơm, thức xào được xếp ở vòng ngoài. Mâm cỗ trên bàn thờ khi rực rỡ bảy màu như bình hoa trên bàn, khi thì tao nhã như chậu thủy tiên mới nở chỉ thủy chung có đất (màu nâu) trời (màu xanh) và hồng nhan ở giữa (màu hồng). Mỗi lần chủ điểm mỗi khác, khiến chúng tôi vừa thích thú vừa thấy nản lòng vì khó mà học theo được.

Đến nay, những món ăn ngày tết không còn là của lạ và quý giá như xưa, nhưng cảm giác háo hức chờ xem cha hô biến sắc màu trên mâm cỗ tết vẫn khiến tôi bồi hồi. Trong tâm trí tôi, những ngày ấy cha trở thành họa sư điểm tô cho những món giản dị trở nên lung linh đẹp mắt, khiến tết của gia đình bình dân trở nên thi vị và sang cả.

Tết bây giờ đa sắc hơn xưa nhiều, thức ăn cũng phong phú với đủ mỹ vị Tây Tàu, nhưng lễ nghi có phần giản lược hơn. Những bức tranh vẽ bằng sắc màu ẩm thực với tấm lòng chỉn chu như cha tôi ngày trước, có lẽ chỉ còn trong ký ức.

Nguồn: Gia đình