Ðồng bộ các giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu

Phó thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng trao đổi với các đại biểu về mô hình trữ nước ngọt ứng phó với hạn, mặn ở Bến Tre.

Ảnh hưởng nặng nề

Nhận định về những thách thức do BĐKH đã và đang diễn ra tại tỉnh, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Nguyễn Văn Chinh cho biết, tình trạng thiếu nước ngọt phục vụ sản xuất và sinh hoạt do nước biển dâng, khô hạn kéo dài trong thời gian qua làm ranh giới mặn 4%o ngày càng đi sâu vào vùng ngọt đến 60 - 70km.

Vấn đề sẽ trầm trọng hơn nếu đồng thời thiếu hụt lượng nước sông Mekong đổ về, trong khi các công trình thủy lợi ngăn mặn điều tiết nước của tỉnh hiện tại chưa hoàn thành, khép kín. Mặt khác, nguồn nước mặt trên các sông, rạch nội đồng có dấu hiệu ô nhiễm do canh tác nông nghiệp, thủy sản không bền vững.

Bên cạnh đó, gia tăng tình trạng sạt lở, ngập ở các vùng đất thấp ven biển, ven sông. Theo kịch bản BĐKH và nước biển dâng của Bộ TN&MT năm 2016, Bến Tre là một trong những tỉnh ven biển có tỷ lệ ngập cao với 22,2% diện tích tỉnh ngập khi mực nước biển dâng 100cm. Vừa qua, ngành chức năng của tỉnh cũng đã thống kê, trên toàn tỉnh có 112 điểm sạt lở bờ sông, bờ biển với tổng chiều dài 138km.

Đồng thời, các hiện tượng thời tiết cực đoan, xâm nhập mặn, triều cường, các cơn bão từ Biển Đông do BĐKH đã diễn biến bất thường. Trong khi đó, năng lực dự báo, cảnh báo của tỉnh, năng lực thích ứng của nhân dân còn hạn chế. Các mô hình sinh kế, canh tác, cây trồng thích ứng BĐKH cần có thời gian để nghiên cứu, thực nghiệm chuyển đổi và nhân rộng.

Ngoài ra, nguy cơ suy giảm đa dạng sinh học do ranh giới mặn lấn vào vùng ngọt làm thay đổi môi trường sống sinh vật; và môi trường sinh thái tự nhiên cần được bảo vệ, phục hồi trước việc xây dựng các công trình cống, đập ngăn mặn tạo thành hồ trữ ngọt phục vụ sản xuất, sinh hoạt và chất thải từ canh tác nông nghiệp.

Thực hiện nhiều giải pháp

Theo Giám đốc Sở TN&MT Nguyễn Văn Chinh, để chủ động ứng phó BĐKH đang diễn ra ngày một gay gắt, ổn định sản xuất và đời sống của người dân trên địa bàn, trong thời gian qua, tỉnh đã tổ chức triển khai và thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Cụ thể, đã và đang xây dựng hệ thống quan trắc và cảnh báo mặn tự động, bao gồm xây dựng 20 trạm quan trắc trên các nhánh sông chính của tỉnh và nhà điều hành xử lý, truyền thông tin độ mặn kịp thời đến nhân dân. Đặc biệt, với hệ thống thông tin, dữ liệu này có thể kết nối, chia sẻ cho các tỉnh trong vùng.

Bên cạnh đó, đánh giá hiệu quả các mô hình sinh kế thích ứng BĐKH thí điểm và chọn mô hình tiềm năng phát triển kinh tế. Tỉnh đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án như: Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển sinh kế bền vững cho người dân vùng ven biển Ba Tri; đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng cải thiện sinh kế bền vững cho người dân Bắc Thạnh Phú; cấp nước sinh hoạt cù lao Minh trong điều kiện BĐKH; đê bao ngăn mặn kết hợp đường giao thông nối liền các huyện ven biển Bình Đại, Ba Tri và Thạnh Phú.

Tỉnh cũng tập trung đầu tư các công trình trọng điểm, cấp thiết, ứng phó lâu dài với BĐKH gồm: Các dự án thủy lợi trọng điểm phục vụ ngăn mặn, trữ ngọt như hệ thống thủy lợi Bắc Bến Tre giai đoạn 1; quản lý nguồn nước tỉnh Bến Tre (JICA 3); cung cấp nước cho dân khu vực cù lao Minh trong điều kiện BĐKH và nước biển dâng; hệ thống thủy lợi Nam Bến Tre; đầu tư hạ tầng thiết yếu phục vụ tái cơ cấu cây trồng vùng Đông Nam Chợ Lách.

Ngoài ra, tỉnh cũng đã xây dựng kế hoạch hành động ứng phó với BĐKH giai đoạn 2020 - 2030, định hướng đến năm 2050; đánh giá khí hậu tỉnh và Dự án Xây dựng kế hoạch thực hiện Thỏa thuận Paris về BĐKH. Đồng thời, tiếp tục triển khai dự án “Thành lập thí điểm Khu bảo tồn đa dạng sinh học phục vụ phát triển bền vững du lịch sinh thái và Trung tâm tri thức du lịch sinh thái đồng bằng sông Mekong”…

Riêng về nhiệm vụ trong năm 2020, ông Nguyễn Văn Chinh cho rằng, ngành TN&MT tỉnh tập trung quản lý chặt chẽ, sử dụng hiệu quả, phát huy nguồn lực tài nguyên cho phát triển kinh tế - xã hội; bảo vệ môi trường cho phát triển bền vững và chủ động ứng phó với BĐKH.