Thập kỷ rực rỡ với những khám phá phi thường của nhân loại

Thập kỷ rực rỡ với những khám phá phi thường của nhân loại
16.12.2019 1885

Trong 10 năm qua, những nhà nghiên cứu thế giới đã có những khám phá khoa học đỉnh cao từ việc tìm hiểu cơ thể người đến giải mã hành tinh Trái Đất và tạo được những phát kiến trong vũ trụ bao la.

National Geographic tiến hành thu thập và lựa chọn những phát hiện đáng chú ý từ công sức của 3.000 nhà khoa học khắp thế giới, để đưa ra danh sách những khám phá khoa học đỉnh cao trong 10 năm qua.

Những khám phá phi thường trong khảo cổ học

Năm 2013, các nhà nghiên cứu người Anh cuối cùng đã tìm thấy thi thể của Vua Richard III, bên dưới bãi đậu xe ngày nay.

Vào năm 2014, các nhà nghiên cứu đã thông báo rằng khu phức hợp đền El Castillo de Huarmey ở Peru vẫn còn một ngôi mộ hoàng gia hoang sơ. Bên cạnh đó, một đội thám hiểm người Canada cuối cùng đã tìm thấy H.M.S. Erebus, một tàu nghiên cứu Bắc Cực xấu số đã chìm vào năm 1846.

(Hình ảnh phục dựng tàu H.S.M trên Internet)

Năm 2016, các nhà khảo cổ đã tìm thấy nghĩa trang Philistine đầu tiên, cung cấp một bức tranh chưa từng có về cuộc sống của những người Philistine.

Và vào năm 2018, các nhà khảo cổ ở Peru đã công bố địa điểm hiến tế trẻ em lớn nhất từng được phát hiện, trong khi các nhà khoa học khác làm việc ngày đêm tại Guatemala và phát hiện hơn 60.000 tòa nhà Maya cổ mới được xác định bằng tia laser.

Một dự án Khảo cổ Hàng hải Biển Đen đã tìm thấy hơn 60 vụ đắm tàu ​​lịch sử dưới đáy Biển Đen, bao gồm cả một con tàu nguyên thủy 2.400 năm tuổi được phát hiện vào năm 2018.

Và vào năm 2019, các quan chức Alabama đã tuyên bố phát hiện ra Clotilda đã mất từ ​​lâu, con tàu cuối cùng chở người châu Phi nô lệ sang Mỹ.

Gióng lên hồi chuông cảnh báo về Biến đổi khí hậu

Thập kỷ qua chứng kiến lượng khí thải carbon dioxide (CO2) đạt đến mức chưa từng thấy trong thế kỷ 21, khiến nhiệt độ Trái Đất tăng kỷ lục.

(Nóng lên toàn cầu đang gây ra những hậu quả khôn lường cho con người, sinh vật sống)

Ngày 9/5/2013, lần đầu tiên mức CO2 toàn cầu đạt 400 ppm trong lịch sử loài người và đến năm 2016, mức CO2 tiếp tục giữ vững trên ngưỡng này. Kết quả là, cả thế giới cảm thấy một sự gia tăng nhiệt độ chóng mặt trong các năm vừa qua.

Bắt đầu từ năm 2014, các đại dương ấm lên đã khởi động một sự kiện tẩy trắng san hô toàn cầu. San hô trên khắp thế giới bị chết, bao gồm cả các phần của Rạn san hô Great Barrier (Australia). Năm 2019, Australia tuyên bố loài Melomys rubicola (động vật có vú thuộc họ Chuột) sống ở đảo tuyệt chủng do mực nước biển dâng, đây là loài động vật có vú đầu tiên bị mất do biến đổi khí hậu nhân tạo.

Năm 2014, Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC) đã công bố đánh giá thứ năm về thực tế và hậu quả của biến đổi khí hậu, và một năm sau đó, các quốc gia trên thế giới đã đàm phán Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, hiệp định khí hậu toàn cầu nhằm giữ nhiệt độ Trái Đất không tăng quá 2 độ C - ngưỡng nguy hiểm.

Vào tháng 10/2018, IPCC đã công bố một báo cáo nghiệt ngã khác, trong đó nêu ra các thiệt hại kinh tế khổng lồ khi nhiệt độ Trái Đất tăng 1,5 độ C vào năm 2100 cùng những thảm họa khủng khiếp mà hành tinh phải đối mặt ở ngưỡng nhiệt độ này.

Kỷ nguyên vũ trụ thời đại mới

Càng về sau, nhân loại càng phát triển ngành kỹ thuật công nghệ vũ trụ vượt bậc, từ đó triển khai những kế hoạch thám hiểm không gian rực rỡ cho hành trình chinh phục vũ trụ của loài người.

Năm 2011, Trung Quốc đã phóng phòng thí nghiệm không gian đầu tiên, Tiangong-1, lên quỹ đạo. Trong năm 2014, Mars Orbiter Mission của Ấn Độ đến Hành tinh Đỏ, chính thức đưa Ấn Độ trở thành quốc gia đầu tiên đưa tàu vũ trụ đổ bộ thành công sao Hỏa sau nỗ lực đầu tiên.

(Mars Orbiter Mission của Ấn Độ. Nguồn: Vipul Barad/Planetary)

Năm 2019, Trung Quốc đưa tàu đổ bộ Chang'e-4 đổ bộ thành công xuống nửa tối Mặt Trăng lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại, đưa nước này trở thành quốc gia đầu tiên có tàu thám hiểm nửa tối của Mặt Trăng, đồng thời là nước thứ ba (sau Mỹ và Nga) thám hiểm Mặt Trăng.

Tại Mỹ, NASA và các công ty vũ trụ tư nhân khác như Blue Origin, SpaceX đang triển khai một loạt các dự án đưa người đổ bộ Mặt Trăng, thám hiểm sao Hỏa.

Tìm về nguồn gốc của con người

Vào năm 2010, nhà thám hiểm của National Geographic Lee Berger đã tiết lộ một tổ tiên xa xôi của loài người là Australopithecus sediba.

(Người Denisova được các nhà khảo cổ học tìm thấy. Nguồn: JOE MCNALLY, NAT GEO IMAGE COLLECTION)

Năm năm sau, năm 2015, Lee Berger tuyên bố rằng hệ thống hang động Cái nôi của Nhân loại (Cradle of Humankind) ở tây bắc Johannesburg, Nam Phi chứa hóa thạch của một loài mới: Homo naledi, một loài đã tuyệt chủng thuộc chi Người, sống ít nhất trong khoảng từ 236.000 đến 335.000 năm trước.

Vào năm 2010, một nhóm nghiên cứu quốc tế công bố phát hiện DNA từ bộ xương Siberia cổ đại, không giống với bất kỳ con người hiện đại nào, được xem là bằng chứng đầu tiên về người Denisova. Nhóm nhà khoa học quốc tế nhận định nhóm này có cùng nguồn gốc với người Neanderthal và lai giống với tổ tiên của người Melanesia hiện đại.

Năm 2019, các nhà nghiên cứu của Philippines đã công bố hóa thạch của Homo luzonensis (Di cốt Callao) và đưa ra những nhận định ban đầu về sự di cư của Callao Man ở Đông Nam Á.

Lần đầu tiên quan sát được “Quái vật vũ trụ vô hình”

Bức ảnh đầu tiên về hố đen siêu lớn tại trung tâm thiên hà Messier 87 (M87), cách Trái Đất 53 triệu năm ánh sáng, chứng minh một điều (theo một nghĩa nào đó), nhân loại đã quan sát được "thứ vô hình".

(Giám đốc chương trình EHT - ông Shep Doeleman diễn thuyết về bức ảnh đầu tiên chụp hố đen ở M87 Pete Marovich/EPA)

Hố đen khổng lồ của thiên hà M87 có khối lượng gấp 6,5 tỷ lần Mặt Trời của chúng ta, kích cỡ gần bằng dài Ngân Hà của chúng ta.

Nhờ thành tựu có 1-0-2 trong những thập kỷ đầu thế kỷ 21 này, tập thể các tác giả bức ảnh hố đen đã vinh dự nhận Giải thưởng đột phá (Breakthrough Prize) thuộc Quỹ Đột phá (Breakthrough Foundation) trị giá 3 triệu USD, The Guardian thông tin.

Thay đổi định nghĩa về Kilogram

Ngày 20/5/2019, định nghĩa 1 kilogram mới chính thức có hiệu lực dưới sự đồng thuận của tập thể các nhà đo lường, nhà khoa học và cộng đồng quốc tế. Định nghĩa kilogram mới (thay thế hoàn toàn quả cân Le Grand K) được xác định theo hằng số vật lý có tên là Hằng số Planck. Theo đó, các nhà khoa học sử dụng 3 khái niệm gồm hằng số Planck, tốc độ ánh sáng và tần số cộng hưởng của nguyên tử Xêsi để định nghĩa 1 kilogram mới.

Tiến sĩ Terry Quinn, Giám đốc danh dự Cục cân và đo lường Quốc tế (BIPM) cho biết, định nghĩa mới này không có ảnh hưởng đến giao dịch, thương mại quốc tế.

Tìm kiếm những siêu Trái Đất ngoài vũ trụ

Từ năm 2009 đến 2018, 'thợ săn ngoại hành tinh' Kepler đã tìm thấy hơn 2.700 ngoại hành tinh được xác nhận, chưa kể con số tương đương đang chờ các nhà thiên văn xác định. TESS cũng đang bắt đầu cuộc khảo sát bầu trời đêm và 'săn' được 34 ngoại hành tinh được xác nhận.

Năm 2017, các nhà nghiên cứu đã công bố phát hiện TRAPPIST-1, một hệ sao chỉ cách chúng ta 39 năm ánh sáng, chứa 7 hành tinh có kích thước Trái Đất.

Năm 2016, dự án Pale Red Dot đã công bố phát hiện Proxima b, một ngoại hành tinh có kích thước Trái Đất quay quanh Proxima Centauri, ngôi sao gần Mặt Trời nhất, chỉ cách 4,25 năm ánh sáng.

Hành trình kiếm tìm ngoại hành tinh có kích thước/tính chất tương tự Trái Đất (gọi là siêu Trái Đất) là bước đệm để các nhà thiên văn học tìm kiếm hành tinh có thể có dấu hiệu sự sống ngoài hành tinh, từ đó có những chiến lược mới trong hành trình tìm kiếm những ngôi nhà thứ hai, thứ ba trong vũ trụ bao la.

Xác định được nhiều loài mới trên Trái Đất

Các nhà sinh học hiện đại đã xác định rất nhiều loài mới tồn tại trên Trái Đất. Trung bình mỗi năm, họ định danh được 18.000 loài mới.

(Loài khỉ mũi hếch Myanmar. Ảnh: Internet)

Trong số đó phải kể đến các loài như khỉ mũi hếch Myanmar, chuột khổng lồ Vangunu và Olinguito, loài thú ăn thịt mới phát hiện đầu tiên ở Tây bán cầu kể từ cuối những năm 1970. Ngoài ra, một số động vật, chẳng hạn như loài thú hiếm Saola (Pseudoryx nghetinhensis) ở Việt Nam đã được phát hiện một lần nữa sau khi mất tích trong nhiều năm.

Năm 2019, các nhà khoa học cảnh báo rằng một phần tư các nhóm thực vật và động vật đang bị đe dọa tuyệt chủng, có nghĩa là có tới một triệu loài mà giới khoa học biết/chưa biết đến hiện đang có nguy cơ bị tuyệt chủng.

Thế giới tri thức sưu tầm và biên tập

Tin chọn lọc khác
Sự ra đời của Hệ Mặt Trời
14.11.2023 1165
Mọi thứ trong Hệ Mặt Trời - Mặt Trời, các hành tinh, các mặt trăng, và các vật thể nhỏ hơn - đều được sinh ra trong một đám mây lớn, xoay tròn. Câu chuyện đã bắt đầu vào khoảng năm tỷ năm trước, với một đám mây được hình thành từ bụi và khí hydro. Cuối cùng, Mặt Trời của chúng ta hình thành ở trung tâm đám mây, nơi có mật độ dày đặc hơn và nóng hơn. Phần còn lại của đám mây tạo thành một đĩa xoáy gọi là tinh vân mặt trời.
Sao Thổ và Vành Đai Sao Thổ: Bí ẩn Trong Hệ Mặt Trời
06.11.2023 1499
Sao Thổ, còn được gọi là Sao Mộc, là một trong những hành tinh trong hệ Mặt Trời. Nó nằm ở vị trí thứ tư từ Mặt Trời và là hành tinh gần nhất với Trái Đất. Sao Thổ có một loạt các đặc điểm thú vị, và một trong những đặc điểm nổi bật là Vành Đai Sao Thổ.
Trái Đất theo góc nhìn từ “Bách khoa toàn thư không gian”
04.11.2023 1527
Trong Vũ Trụ mênh mông, Trái Đất chỉ là một chấm nhỏ. Trái Đất là ngôi nhà của chúng ta, và nó dường như rất to lớn. Việc bay sang bờ bên kia của Trái Đất mất cả một ngày, còn để căng buồm chu du khắp thế gian cũng tốn đến hàng tuần.
Hiện tại robot đã phát triển đến đâu?
24.09.2023 2041
Sự phát triển của robot thông minh hiện nay đang là một trong những vấn đề đang đc rất nhiều sự quan tâm.
Mặt trăng liệu có thay đổi?
23.09.2023 2372
Du hành lên Mặt Trăng, chuyến bay không gian riêng hay Hệ Mặt Trời rộng lớn hơn đều là những điều có thể xảy ra trong không gian vào năm 2023.
Sự thật thú vị: Bạn có thể nhảy cao đến mức nào trên các hành tinh khác nhau?
20.03.2021 8459
Trọng lực là thứ giữ cho đôi chân của bạn vững chắc trên mặt đất. Đó là lý do tại sao một người bình thường chỉ có thể nhảy thẳng lên cao tới 1,5 feet (~0.5m). Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta phải sống trên một hành tinh khác - ví dụ: sao Kim hay sao Thổ? Hãy cùng tìm hiểu những khó khăn mà chúng ta phải chịu đựng ở đó. Bạn có thể nhảy cao đến mức nào trên các hành tinh khác? 
Khám phá sao Mộc – Hành tinh lớn nhất hệ mặt trời
19.03.2021 8627
Sao Mộc có tên tiếng Anh là Jupiter, được đặt theo tên của một vị thần cổ đại. Nó có một khối lượng cực kì lớn, từ trường mạnh và nhiều mặt trăng hơn bất kì hành tinh nào khác trong đại gia đình của chúng ta. Hãy cùng tìm hiểu về hành tinh đặc biệt này nhé!
Câu chuyện về Trái đất – Hành tinh hoàn hảo của chúng ta
18.03.2021 9602
Kể từ năm 1970, số lượng động vật hoang dã trên trái đất đã giảm tới 70%. Một nửa diện tích rừng nhiệt đới của thế giới đã mất đi và thập kỷ vừa rồi được ghi nhận là thập kỷ nóng nhất trong lịch sử. Tất cả những hậu quả đó đều xuất phát từ tác động của con người đối với thiên nhiên.
Khám phá bí ẩn khoa học vũ trụ: Trái Đất cách siêu hố đen 25.800 năm ánh sáng
01.12.2020 2458
Bản đồ mới của các nhà thiên văn Nhật Bản cho thấy trung tâm dải Ngân Hà, nơi có hố đen siêu khối lượng, chỉ cách Trái Đất 25.800 năm ánh sáng, ngắn hơn khoảng cách 27.700 năm ánh sáng mà Liên đoàn Thiên văn Quốc tế (IAU) chấp nhận năm 1985, Đài thiên văn Quốc gia Nhật Bản (NAOJ) hôm 26/11 thông báo. 
Công bố từ NASA: Phát hiện có ít nhất 300 triệu hành tinh “có thể sống được”
14.11.2020 1773
Từ năm 2009 đến 2018, kính viễn vọng không gian Kepler đã khám phá những vùng xa của thiên hà để tìm kiếm các ngoại hành tinh. Đặc biệt là các hành tinh dựa đá, có kích thước bằng Trái đất quay quanh một ngôi sao giống như Mặt trời và quỹ đạo gần như nhau.
Có thể bạn chưa biết: Có tới 36 nền văn minh ngoài vũ trụ
04.11.2020 3316
Bằng cách sử dụng nguyên tắc “Copernic Sinh học”, các nhà khoa học đã xác định rằng có khả năng có ít nhất 36 nền văn minh đang hoạt động và giao tiếp trên khắp dải Ngân Hà của chúng ta.
Những sự thật thú vị về Hệ mặt trời của chúng ta
02.11.2020 3585
Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên rực rỡ nhất của khoa học khám phá vũ trụ. Rất nhiều điều huyền bí, diệu kỳ đang diễn ra ngay trong chính vũ trụ của chúng ta. Hệ mặt trời xưa cũ của chúng ta thực sự là một nơi khá kì quái với tất cả hiện tượng không thuộc thế giới này mà con người vẫn chưa thể giải thích được. Có tin đồn rằng một hành tinh khổng lồ chưa được khám phá đang ẩn náu sau Sao Hải Vương, Núi lửa trên Sao Diêm Vương phun ra băng và một hẻm núi khổng lồ trên Sao Hoả có thể chứa toàn bộ Hoa Kỳ và hầu hết thành phố Cleveland.
Thuyết vũ trụ song song không chỉ là khoa học viễn tưởng
02.11.2020 4342
Có phải chúng ta đang sống trong một “đa vũ trụ” do các vô số các vũ trụ song song tạo thành? Giả thuyết này nghe giống như một khái niệm trong phim khoa học viễn tưởng, tuy nhiên, từ lâu nó vẫn được nhìn nhận là có khả năng về mặt khoa học.
Giới thiên văn học lo lắng: dàn vệ tinh của SpaceX có thể làm hỏng cả bầu trời đêm
13.04.2020 2238
<p>SpaceX của Elon Musk đã phóng thành công 60 vệ tinh thuộc Starlink, dự án cung cấp mạng Internet tốc độ cao toàn cầu bằng một mạng lưới vệ tinh quỹ đạo. Lợi ích chưa thấy đâu, vì vẫn phải đợi xem toàn bộ 60 thiết bị có hoạt động trơn tru không, thì đã thấy có lời phàn nàn về tác hại của Starlink:</p> <p>Các nhà thiên văn học lo ngại khi chưa rõ Starlink sẽ ảnh hưởng thế nào tới hoạt động quan sát vũ trụ của con người.</p>
Nghiên cứu khoa học gây nhức đầu: Sự sống có thể tồn tại trong một Vũ trụ hai chiều
13.04.2020 2618
Theo lời mấy nhà Vũ trụ học có tiếng, thì Vũ trụ của chúng ta có 3 chiều không gian và 1 chiều thời gian. Tại sao cứ phải tin lời họ nhỉ? Nhỡ chẳng may Vũ trụ có hai chiều thời gian và nhiều chiều không gian hơn nữa thì sao?
10 năm qua, ngành khoa học vũ trụ đã có những thành tựu gì?
15.01.2021 4287
Chỉ còn một thời gian ngắn nữa thôi là chúng ta chính thức bước sang một thập niên mới. Và có lẽ, trong những giờ phút cuối cùng của năm cũ này, chúng ta hãy cùng nhìn lại những thành tựu nổi bật nhất của ngành khoa học vũ trụ trong giai đoạn 2010 - 2019, để xem chúng ta đã tiến xa hơn đến đâu trong việc khám phá vũ trụ bao la rộng lớn ngoài kia.
Làm thế nào các nhà khoa học ở Trái Đất lại có thể liên lạc, gửi và nhận tín hiệu từ vũ trụ?
13.04.2020 2706
Có bao giờ bạn tự hỏi làm cách nào các nhà khoa học ở Trái Đất có thể liên lạc, nhận và gửi tín hiệu đến vũ trụ. Cùng khám phá bí mật đó trong bài viết sau đây.
7 bí ẩn về vũ trụ mà các nhà khoa học chưa giải thích được
13.04.2020 2753
Trước giờ khoảng cách vũ trụ xa nhất mà loài người có thể đặt chân lên được mới chỉ là Mặt Trăng, và cũng chỉ có duy nhất 1 trong 4 tàu con thoi mà chúng ta phóng lên, tàu Voyager 1, có thể đi xa khỏi quỹ đạo Mặt Trời. Những gì chúng ta biết được về vũ trụ xa thẳm kia đều là những mảnh thông tin ghép lại từ những vật thể rơi tự do và qua quan sát kính thiên văn. Một vài bí ẩn thu hút sự chú ý có tính chất rùng rợn như hiện tượng mặt người trên sao Hỏa (thực chất là bóng của ngọn núi nhìn từ xa) hay vệ tinh hiệp sĩ đen “UFO” (thực chất là mảnh vụn của vệ tinh) đều đã được khai phá.
Những bí ẩn về vũ trụ mà khoa học không thể giải thích
26.01.2021 7527
Những bí ẩn về vũ trụ mà khoa học không thể giải thích.Tại sao vũ trụ đang giãn nở ngày càng nhanh? Liệu có tồn tại những vũ trụ khác bên ngoài vũ trụ chúng ta? Điều gì xảy ra nếu các hố đen thực sự là những lối vào của thế giới khác? … Đó là một vài trong vô số bí ẩn của vũ trụ mà khoa học cho đến nay vẫn không thể giải đạp.
Robot NASA chụp ảnh selfie trên sao Hỏa
13.04.2020 2437
Bức ảnh toàn cảnh 360 độ ghi lại khoảnh khắc robot Curiosity đứng trơ trọi giữa sườn đồi khô cằn của hành tinh đỏ.
Kính viễn vọng không gian thấy gì vào sinh nhật bạn?
13.04.2020 2221
Nhân kỷ niệm 30 năm hoạt động của kính viễn vọng Hubble, NASA tổ chức một sự kiện cho phép mọi người chiêm ngưỡng ảnh chụp vũ trụ theo ngày sinh.
Phát hiện thiên thạch chứa hợp kim siêu dẫn
13.04.2020
Lần đầu tiên, các nhà khoa học tìm thấy vật liệu siêu dẫn - chất dẫn điện không có điện trở - đến từ môi trường bên ngoài Trái Đất.
Dải Ngân Hà có thể rộng 1,9 triệu năm ánh sáng
13.04.2020 2369
Nhờ tìm ra rìa dải Ngân Hà, các nhà khoa học có thể tính toán chính xác hơn khối lượng của nó và số lượng thiên hà nhỏ bao quanh.
Công bố ảnh chụp Mặt Trời chi tiết 'chưa từng có'
13.04.2020 2426
Bức ảnh được chụp bởi các nhà khoa học Anh và NASA cho thấy bầu khí quyển của Mặt Trời phức tạp hơn nhiều so với suy nghĩ trước đây.
Tin xem nhiều
Tin mới nhất